ขนมไทยที่ถูกลืม
ขนมไทยเป็นเอกลักษณ์อย่างชัดเจนทางวัฒนธรรมประจำชาติไทย มีวิธีการที่แสนจะยุ่งยากซึ่งแต่ละชิ้นจะได้มาก็สุดแสนจะประณีต ทำให้ชาวต่างชาติที่มาท่องเที่ยวในเมืองไทยต่างก็รู้สึกประทับใจในความคิดของคนไทยไม่ใช่เฉพาะโบราณสถานหรือวัดวาอารามที่น่าสนใจแต่ขนมไทยนั้นยังเป็นสิ่งสำคัญในการแสดงถึงความเป็นไทย ตั้งแต่สมัยอดีตกาลประเทศไทยได้ส่งเสริมการค้าขายซึ่งกันและกันมาโดยตลอดทำให้เกิดวัฒนธรรมการแลกเปลี่ยนการกินร่วมไปด้วย ในสมัยต่อๆมาประเทศไทยก็ได้มีการดัดแปลงให้เหมาะกับสภาพท้องถิ่น ตลอดจนการบริโภคนิสัยแบบไทย “จนทำให้คนรุ่นหลังแยกแยะไม่ออกว่าอะไรคือขนมไทยแท้ และอะไรที่ดัดแปลงมาจากวัฒนธรรมอื่น
จากการที่ดิฉันได้ไปศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับเรื่องของขนมไทยและค้นหาเหตุผลว่าทำไมขนมไทยถึงได้เริ่มเลือนหายไป ดิฉันจึงได้เรียงลำดับเหตุการณ์ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันซึ่งเป็นปัจจัยในการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับขนมไทย คือ ขนมไทยนั้นได้เริ่มเกิดขึ้นในสมัยสุโขทัยมีการค้าขายซึ่งกันและกัน ไปจนถึงวัฒนธรรมการกินร่วมไปด้วย ในสมัยอยุธยาและรัตนโกสินทร์ประเทศไทยได้มีการเจริญสัมพันธไมตรีกับประเทศต่างๆ ไทยได้รับวัฒนธรรมทางด้านอาหารของชาติต่างๆมาดัดแปลงให้เหมาะสมกับท้องถิ่นนั้นๆ จะเห็นได้ว่าประเทศไทยได้รับวัฒนธรรมด้านการกินจากการแลกเปลี่ยนและเจริญสัมพันธไมตรีไปจนถึงวิถีชีวิตการเป็นอยู่ของประเทศต่างๆโดยเฉพาะการบริโภค จนทำให้คนรุ่นหลังไม่สามารถรับรู้แน่นชัดได้ว่าอะไร คือ ขนมที่เป็นไทยแท้ๆและอะไรที่ได้รับจากวัฒนธรรมอื่น...
ปัจจุบันเด็กไทยนิยมกินขนมปังหรืออาหารจากต่างประเทศเป็นส่วนใหญ่ โดยลืมคุณค่าของขนมไทยไปซึ่งมีคุณค่ามากมายที่เราจะได้รับ อาจจะมาจากเหตุผลดังต่อไปนี้
1) ขนมไทยไม่ได้รับการโฆษณา ซึ่งต่างกับอาหารหรือขนมจากต่างประเทศ สินค้านำเข้า เช่น
พิซซ่า ซูชิ ทาร์ตไข่ โดนัท เค้ก คุกกี้ พาย โมจิ พาสต้า ราเม็ง เป็นต้นซึ่งสามารถเห็นได้ตามโทรทัศน์หรือป้ายโฆษณาเป็นจำนวนมาก เห็นในรายการทีวีเด็กรุ่นใหม่บางคนกินขนมจีน กินน้ำพริกไม่เป็น ที่บ้านให้กินแบบฝรั่งบางคนไม่ชอบกินขนมไทยเพราะถูกเลี้ยงมาด้วยขนมต่างประเทศราคาแพงที่จริงอาหารไทยและขนมไทยดิฉันว่าเป็นทั้งอาหารและยาในตัวหลากหลายด้วย อาหารไทยทำจากสมุนไพรป้องกันโรคต่างๆชาวต่างชาตินั้นยังเห็นคุณค่าบริโภคขนมไทยและอาหารไทยมากมาย จึงบริโภคตามคนไทย ดิฉันคิดว่าคงไม่มีอาหารหลักแบบไหน ที่จะกินไปได้จนตายนอกจากอาหารไทย
2) เด็กไทยคลั่งไคล้วัตถุนิยมจากฝั่งเอเชีย เช่น ญี่ปุ่น เกาหลี ซึ่งนอกจากจะได้รับอิทธิพลจากสื่อต่างๆแล้วขนบธรรมเนียมประเพณีการกินยังส่งผลต่อการบริโภคของเด็กไทยด้วยความทันสมัยในด้านการสื่อสารทั้งเทคโนโลยีก้าวข้ามความเป็นไทยไปมาก จึงส่งผลให้เด็กไทยห่างไกลวิถีชีวิตการบริโภคแบบไทย ขนมไทยนั้นจะนิยมใช้ในวันสำคัญ และมีวิธีการที่ยุ่งยาก ทำให้คนไทยในสมัยนี้ไม่สนใจในการทำขนมไทยเองที่บ้าน ซึ่งจะแตกต่างกับสมัยก่อน ทำให้เด็กสมัยนี้กินขนมไทยไม่เป็น ดิฉันกลัวว่าขนมไทยที่ทำอย่างประณีตหน้าตาสวยงาม จะหายไป เมื่อไม่มีคนกินคนขายก็เลยไม่รู้จะขายใคร มันก็เลยจะสูญหายไป น่าเสียดาย ขนมต่างประเทศมีแต่แป้ง นม เนย น้ำตาล ซึ่งจะทำให้คนไทยเป็นโรคอ้วนเหมือนชาวต่างชาติกันทั้งเมืองแล้ว ปัจจุบันเด็กไทยเป็นโรค เบาหวาน ความดัน ไขมันอุดตันเส้นเลือด โรคหัวใจ ฯลฯ มากเพราะภาวะโภชนาการผิดๆ และหลงวัฒนธรรมอย่างทุกวันนี้
3) สมัยปัจจุบันใช้ภาชนะพลาสติก แทนการใช้ใบตอง ซึ่งการใช้พลาสติกซึ่งเป็นภาชนะที่ย่อยสลายยาก ส่งผลเสียให้ประเทศไทยในหลายด้านทั้งสิ่งแวดล้อมและอื่นๆ
จะเห็นได้ว่าในปัจจุบันมีความทันสมัยมากขึ้น มีสื่อเทคโนโลยีมากมาย ที่ทำให้เด็กไทยได้รับอิทธิพลจากสื่อต่างๆโฆษณาต่างๆแล้วขนบธรรมเนียมประเพณีของเด็กสมัยนี้เปลี่ยนไปด้วย รวมถึงการบริโภคของเด็กไทยที่เปลี่ยนแปลงไปจากอดีต ในสมัยก่อนการทำขนมในวันสำคัญจะมีสมาชิกในครอบครัวมารวมตัวกันทำขนม ทำให้สร้างความสามัคคีภายในครอบครัวเพราะขนมไทยนั้นมีวิธีการทำที่ยากและเนื่องจากสาเหตุนี้อีกประการหนึ่งที่ทำให้คนสมัยนี้ไม่สนใจในการทำขนมไทย
บทสัมภาษณ์เกี่ยวกับขนมไทยที่ดิฉันได้ไปสัมภาษณ์ด้วยตนเอง
ดิฉันได้ไปสัมภาษณ์ คุณป้าระเนือง ซึ่งประกอบอาชีพขายขนมหวานไทยอยู่ที่ตลาดท่าม้า.
1) คุณป้าขายขนมไทยมานานเท่าไรค่ะ?
ตอบ ป้าขายมาประมาณ 30 ปี แล้ว.
2) เมื่อก่อนกับตอนนี้ ตอนไหนที่ขายได้ดีกว่ากันค่ะ? ป้าคิดว่าเพราะอะไร?
ตอบ เมื่อก่อนน่ะ เพราะว่า ตอนนี้แม่ค้ามากคู่แข่งทางตลาดเพิ่มสูงขึ้น และคนกินน้อยลง บางคนก็รักษาสุขภาพ บ้างคนก็ไม่สะดวกในการซื้อ และตอนนี้ของแพงมากอีกด้วย
3) กลุ่มผู้บริโภคส่วนใหญ่นั้นอยู่ในกลุ่มในค่ะ?
ตอบ กลุ่มคนแก่ เพราะว่า เขาจะนิยมนำไปใส่บาตรกัน และกลุ่มคนทำงาน วัยรุ่นก็มีเหมือนกัน
4) ป้าคิดว่าเกี่ยวไหมค่ะ ที่เด็กไทยตอนนี้กินขนมไทยน้อยลงเพราะว่าได้รับอิทธิพลสื่อต่างประเทศและพวกสังคมที่เปลี่ยนแปลงทำให้วันรุ่นไม่นิยมขนมไทย?
ตอบ เกี่ยวน่ะ เพราะตอนนี้อะไรก็สะดวกไปหมด เหมือนตอนนี้มี 7-11 เด็กก็จะซื้อขนมพวกนั้นมากกว่าขนมแบบนี้ มันมีสื่อหลายอย่างด้วยทำให้เด็กไทยลืมขนมไทยไป
5) ขนมที่ขายดีที่สุดคืออะไรค่ะ?
ตอบ ขนมประเภท ทองหยิบ เม็ดขนุน ตระกูลทองอะไรพวกนี้
6) ขนมในท้องถิ่นมีอะไรบ้างอ่ะค่ะที่ป้าพอรู้จัก?
ตอบ ป้าชี้ไปที่ขนมถั่วกวน,เผือกกวน,มันกวน,ข้าวเหนียวแดง และ สังขยา] แต่ถ้าเป็นขนมที่เป็นของคนคอนและก็ยังมีอยู่ฮั้นน่ะ ขนมจู๊จุ้น ที่ตลาดเสาร์-อาทิตย์ นั้นแหล่ะ
นี้คือบทสัมภาษณ์ที่ได้ไปถามคุณป้าระเนืองที่ขายที่ตลาดท่าม้ามาประมาณ 30 ปี แล้ว
ซึ่งดิฉันคิดว่า มีการบริโภคที่ลดลงของคนไทยในสมัยนี้ อย่างที่คุณป้าระเนืองบอกว่า ในสมัยก่อนนั้นดีกว่า โดยมีปัจจัยหลายสาเหตุดังที่ป้าพูด และกลุ่มผู้บริโภคยังเป็นกลุ่มคนสูงอายุ แต่กลับมีปริมาณวัยรุ่นที่บริโภคขนมไทยน้อยลง โดยคุณป้าระเนืองคิดว่า น่าจะมาจากสื่อต่างๆที่คุณป้าได้กล่าวทำให้เด็กไทยในสมัยนี้และในต่อๆไป อาจจะเริ่มลืมเลือน ขนมไทยไปทีละน้อยจนหมด.
หลังจากการที่ได้ไปศึกษาหาความรู้เก็บรวบรวมข้อมูลต่างๆจากหลายๆที่มาศึกษารวมกันทำให้ได้ทราบว่ายังมีขนมไทยอีกมากมายหลายชนิดที่เด็กไทยรุ่นหลังๆนี้ไม่รู้จักและส่วนใหญ่เด็กไทยรุ่นหลังนี้ที่หลงลืมขนมไทยไปก็มีบางส่วนที่อาจจะเกิดจากการเลี้ยงดูของผู้ปกครองเองที่เลี้ยงลูกของตนเองด้วยอาหารFast-foodและขนมที่มาจากต่างประเทศ ไม่สอนให้เด็กรับประทานขนมที่มีประโยชน์จริงๆแล้วดิฉันก็เป็นอีกคนหนึ่งที่ชื่นชอบการทานขนมต่างประเทศ ซึ่งมันไม่เหมือนทานอาหารไทยที่สามารถทานได้ทุกวัน แต่ขนมหรืออาหารต่างประเทศทานได้เมื่ออยากเท่านั้น เพราะส่วนใหญ่ก็เราเจอแต่อาหารไทยอยู่แล้ว ครอบครัวของคนอื่นเป็นอย่างไรไม่รู้ แต่ครอบครัวของดิฉัน คุณแม่ไม่ค่อยชอบให้ทานอาหารฝรั่งเท่าไหร่ แล้วก็ถ้าจะทานอาหารนอกบ้านส่วนใหญ่ก็จะทานอาหารไทยอยู่แล้ว ขนมฝรั่งนั้นมีราคาค่อนข้างที่จะแพงไป น่ากินแต่ไม่ค่อยมีจะมีเงินซื้อ ขนมไทยนั้นมีราคาที่ถูกกว่าทานบ่อยๆเลยรู้สึกมันอร่อยกว่า อาหารไทยก็มีรสชาติดี ดิฉันเคยรับประทานพิซซ่ากับเพื่อนๆ 2 วันติดกัน แทบจะอาเจียนออกมาเลยก็ว่าได้ เลี่ยนมาก แต่ถ้าเป็นกะเพราไก่ดิฉันสามารถทานได้โดยไม่มีเบื่อ มันมีรสชาติที่เผ็ดดิฉันเลยชื่นชอบ อาหารต่างประเทศจริงๆดิฉันก็ชื่นชอบเช่นกัน แต่แค่นิยมน้อยกว่า อีกอย่างชอบทานอาหารที่มีรสชาติเผ็ดๆมากขนมบางอย่างที่ดิฉันชื่นชอบมาก เคยทานเพียงแค่ครั้งเดียว จำรสชาติได้ไม่ลืม ตอนเด็ก ๆ คุณแม่เพื่อน ทำให้ทาน ซึ่งเดี๋ยวนี้หาทานไม่ได้แล้ว ซึ่งทำให้ดิฉันคิดว่าขนมไทยนั้นลืมเลือนหายไปบางส่วนก็เกิดจากสื่อโฆษณา เทคโนโลยีที่ทันสมัยให้เด็กไทยปฏิบัติเป็นตัวอย่าง เราบางคนอาจจะลืมไปบ้างแล้ว ยังมีเด็กรุ่นหลังๆที่อาจจะไม่รู้เลยก็ได้ว่าเมืองไทยของเราก็มีขนมประจำชาติอยู่คู่กับคนไทยมาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายายได้แต่หวังว่าเราทุกคนควรจะบอกลูกหลานว่าขนมของไทยเราก็อร่อยไม่แพ้ชาติอื่นใดในโลก
